Vandalisme en inbraak blijft groot probleem voor diverse jeugdverenigingen
Ramen ingeslagen, barkas gepikt, deur ingestampt, brandblusser leeggespoten, … Spijtig genoeg komt vandalisme of inbraak in scouts- en andere jeugdlokalen nog steeds vaak voor. Heel wat groepen krijgen geregeld ongewenste bezoekers over de vloer op hun terrein, waardoor onvoorziene kosten en ongevraagde overlast zorgen voor een extra druk op de werking van diverse jeugdverenigingen. Preventie en beveiliging blijken de blijvende kernwoorden te zijn in de bestrijding van deze problematiek.
¦ Tekst © Aimée Bruyninckx ¦
In de loop van 2004-2005 stelde de universiteit van Antwerpen met het onderzoek naar jeugdwerkingfrastructuur van Chirogroepen vast dat meer dan de helft van de groepen (57%) de laatste vijf jaar geconfronteerd werd met inbraak. Van die groepen kreeg 36% meer dan één keer ongewenst bezoek.
Het vernieuwde lokalenvisum van S&G Vlaanderen stelt nu wel de vraag of er reeds sprake is geweest van vandalisme of inbraak op het lokaal. – Foto © S&G Vlaanderen
Bij Scouts en Gidsen Vlaanderen is er nog geen onderzoek gevoerd naar welk soort vandalisme er het meeste voorvalt. ‘Ons vorig lokalenvisum – die dateert uit 2003 – stelde hierover geen vraag. In september 2013 brachten we ons nieuw lokalenvisum uit met een digitaal luik waardoor we onze prioriteiten konden verschuiven. In dit vernieuwde visum vragen we nu wel expliciet of er de voorbije drie jaar is ingebroken of er vandalisme is gepleegd. We verwachten dat elke nieuwe groepsleidingsploeg dit lokalenvisum invult. Op die manier zouden we hier dus normaal binnen drie jaar gegevens over hebben van alle 550 groepen die bij Scouts en Gidsen Vlaanderen zijn aangesloten’, aldus Pieter Nuytinck van Werkgroep Lokalen van Scouts en Gidsen Vlaanderen. ‘Die cijfers zullen echter nog redelijk beperkt blijven aangezien we niet vragen naar wat er dan exact gebeurd is. Maar daar kunnen we in de toekomst misschien wel nog verandering in brengen’, vult zijn collega Eveline Reusens aan.
Wie is de vandaal?
Wie zijn hier nu de daders? Professionelen of semi-professionelen zijn vaak niet geïnteresseerd in jeugdlokalen. Gelegenheidscriminelen daarentegen wel: zij maken gewoon van de gelegenheid gebruik die hen op dat moment wordt ‘aangeboden’. Hierbij worden het vaakst afgelegen lokalen uitgepikt, die bijvoorbeeld niet goed zichtbaar zijn vanaf de straatkant en waar minder sociale controle is.
Deze vandalen stelen soms uit noodzaak, om te overleven. Maar meestal is het ook gewoon puur vandalisme: om stoer te doen, door groepsdruk of simpelweg uit verveling. Uit cijfers blijkt dat zij voor ongeveer 90% verantwoordelijk zijn voor inbraken in jeugdwerkinfrastructuur. ‘Meestal zijn het jongeren en minderjarigen die uit de directe omgeving van het jeugdlokaal komen. Maar het is vaak moeilijk om een lijn te trekken: wanneer is het puur vandalisme en wanneer is er sprake van een ‘gewone’ poging tot inbraak?’, vertelt Manuel Gonzalez, woordvoerder van de Gentse politie. In 2009 werd nog bericht dat steeds meer daders van het almaar stijgende vandalisme in de lokalen van jeugdverenigingen worden gepakt én veroordeeld door de rechter.
Kostbaar en kostelijk
Spullen die gestolen worden hoeven vaak geen echt kostbaar materiaal te zijn. Maar voor de werking van de jeugdvereniging kan het wel degelijk als belangrijk beschouwd worden of zelfs een bepaalde emotionele waarde hebben. Zo kreeg de Scouts van Sint-Michiel uit Turnhout in december vorig jaar nog vandalen op bezoek die naast enkele vuilnisbakken ook een geliefd bankje op een brandstapel aan het lokaal hadden gesmeten. ‘Dat bankje behoorde al vijftig jaar tot het vaste meubilair van onze scoutsgroep. Verschillende generaties hebben op dat bankje gezeten, en nu is het half opgebrand’, zuchtte leider Tobias Druyts.
Scouts Sint-Michiel krijgt wel vaker te maken met vandalisme. ‘Maar deze keer is het er echt over. Vlak voor het gebouw vonden we een brandstapel. Daardoor is een raam volledig gesmolten en de gevel helemaal zwartgeblakerd’, zegt Tobias Druyts. – Foto © Bert De Deken
Kenmerkend aan dit soort inbraken is echter dat de schade aan het gebouw vaak groter is dan de waarde van de gestolen goederen. Dat bewijzen ook de inbraken bij Scouts en Gidsen Haegepoorters uit Destelbergen, bij Gent. Groepsleidster Nele Hessens vertelt: ‘In november vorig jaar hebben wij tot drie maal toe vandalen op ons scoutsterrein gehad. De eerste maal waren enkele brandblussers leeggespoten tussen onze lokalen, was de ruit van de stam (het leiderslokaal) ingeslagen, tientallen kleine zakjes chips waren gewoon opengetrokken, een van onze boxen was verdwenen, de computer was uit de kast gerukt en het scherm vonden we buiten in een plas en was compleet aan diggelen geslagen. Daarna ontdekten we dat er ook voor een serieus bedrag aan drank gestolen was.’
‘De twee volgende keren sneuvelde het raam van het welpenlokaal, werd hetzelfde raam van de stam stukgeslagen en opnieuw drank gestolen. Hier staat niet veel waardevols, maar ondertussen zitten we nu al aan zo’n 1300 euro kosten. Er gaat nu een deel van de opbrengst van de spaghetti-avond naar de herstellingskosten. Dat is jammer en ambetant, want we willen een nieuw lokaal bouwen.’
De leidingsploeg van scouts Haegepoorters besloot een foto van de gesneuvelde ruit viraal te laten gaan op Facebook om het probleem van het vandalisme bekend te maken. – Foto © Nele Hessens
Ook meisjesscouts Sint-Lucia uit Oostakker kreeg reeds meerdere malen ongewenst bezoek. In augustus 2012 sloegen vandalen 33 ruiten van het scoutslokaal in. ‘Financieel is het ons al meerdere malen niet makkelijk gemaakt’, vertelt groepsleidster Fedra Martens. ‘Inbrekers hebben ook eens het hele interieur beklad door brandblussers leeg te spuiten. We hebben zelfs al een zwerver in onze lokalen gehad die alles besmeurde.’
Werkgroep Lokalen
Inbraak en vandalisme zijn uiteraard niet enkel een probleem op scoutsterreinen. Deze en andere problematieken op jeugdlokalen zijn over het algemeen jeugdbewegingsoverschrijdend en worden daarom in het collectief Jeugdlokalen.be aangepakt.
De brochure ‘Locomotief – jeugdlokalen en inbraakpreventie’ wordt wijd verspreid onder jeugdverenigingen en is ook online te raadplegen. – Foto © Steunpunt Jeugd
Binnen Scouts en Gidsen Vlaanderen bestaat er wel de Werkgroep Lokalen die instaat voor de ondersteuning van scoutsgroepen op dit vlak van lokalen. ‘Aangezien we merken dat het een probleem blijft van vele scoutslokalen spelen we hierop in via artikels in de Over&Weer, het informatief tijdschrift voor leiding en jins. We geven hier ook al drie jaar vorming over op het startweekend voor alle leiding van Scouts en Gidsen Vlaanderen. De brochure Locomotief rond jeugdlokalen en inbraakpreventie die werd opgesteld door Jeugdlokalen.be bieden we te koop aan in onze Hopper Winkels en worden verder door ons verspreid onder de districtscommissarissen en gouwbeheerders’, vertelt Pieter Nuytinck.
Het probleem wordt echter niet alleen door de verschillende jeugdbewegingskoepels belicht en aangepakt. ‘Het is belangrijk dat ook gemeenten hier initiatieven in nemen om een duidelijk signaal te geven’, zegt Nuytinck. Zo bracht de jeugddienst van Gent in 2009 de folder ‘Geen vandaal aan ons lokaal!’ uit waarin een overzicht te vinden was van preventiemaatregelen tegen inbraak, vandalisme en sluikstorten. Dit werd toen gekoppeld aan een éénmalige subsidie voor Gentse jeugdgroepen waarmee werken of aankopen voor het beveiligen van hun jeugdlokaal volledig terugbetaald werden. Hieronder viel onder andere het veiliger maken van ramen en deuren, plaatsen van rolluiken, luiken of platen, veiligheidsverlichting en veiligheidsrozetten rond sloten. ‘De subsidie kon op veel bijval rekenen, wat aantoont dat er echt wel nood aan is. We vinden het dan ook belangrijk om te blijven hameren op het belang van preventiemaatregelen’, vertelt Maarten De Grauw van Jeugddienst Gent.
Omtrent deze problematiek werkt de Gentse Jeugddienst ook nauw samen met de Cel Technopreventie van Politie Gent. ‘Een drietal jaar geleden zijn wij bij verschillende jeugdlokalen uit het Gentse langs geweest om hen te wijzen op de zwakke punten en hen advies te geven bij mogelijke verbeteringen en preventie. We willen de diverse jeugdverenigingen aansporen om vooral op structurele beveiliging in te zetten’, informeert Gonzalez.
Cuánto cuesta?
Herhaaldelijke diefstal en vandalisme nemen nu eenmaal een grote hap uit het vaak kleine budget van diverse jeugdgroepen. Maar hoe zit het met de bekostiging van de geleden schade? Wanneer scoutsgroepen die onder Scouts en Gidsen Vlaanderen vallen te maken krijgen met vandalisme of inbraak, dan kan die overkoepelende organisatie hier niet voor verantwoordelijk gesteld worden. Ze voorziet wel een verzekering waarbij onder meer het risico op diefstal na inbraak gedekt wordt. Dit echter wel met de relatief hoge vrijstelling van ongeveer 2500 euro. Vandalisme op scoutslokalen op zich is dus niet gedekt in deze lokalenpolis, de eventuele daden van vandalisme – zoals glasbreuk – die gepleegd worden tijdens een diefstal wel. Daarbij wordt elke inbraak gezien als een apart misdrijf en kunnen de gestolen of vernielde waarde van meerdere inbraken niet samen geteld worden. Meestal is het dus de jeugdvereniging zelf die de kosten van de geleden schade volledig op zich moet nemen.
In de aandacht
Diefstal, inbraak en vandalisme blijven strafbare feiten. Het wordt scouts- en andere jeugdgroepen dan ook aangeraden om klacht te blijven indienen en aangifte te doen bij de politie. Zij maken dan een proces-verbaal op. Volgens Scouts en Gidsen Vlaanderen is dit één van de manieren om het probleem blijvend in de aandacht te brengen.
Blijkbaar is er ook een rol weggelegd voor de media om deze problematiek in het daglicht te stellen. ‘Vandalen slaan opnieuw toe aan scoutslokaal Sint Michiel’, ‘Chiro Windekind is vandalisme grondig beu‘, ‘Vandalen slaan 33 ruiten van scouts Sint-Lucia in’: op het net zijn tientallen artikels terug te vinden over vandalisme en inbraak bij jeugdverenigingen. Ook de groepsleiding van Scouts Haegepoorters beslisten om hun verhaal te doen bij de lokale pers en zelfs een bericht viraal te laten gaan via Facebook. ‘Er is een artikel verschenen op Het Nieuwsblad en we hebben een foto met bijschrift meerdere malen gedeeld op onze Facebookpagina. Maar uiteindelijk zijn we er mee gestopt. We kregen het gevoel dat de daders er op kickten dat ze konden inbreken en tegelijk in de aandacht kwamen te staan.’ Eveline Reusens vraagt zich ook af of de media al dan niet een goede invloed kan hebben op de bestrijding van vandalisme en inbraak bij jeugdverenigingen. ‘Ik denk dat het allemaal heel vluchtig is. De ene dag staat het in de gazet, maar de volgende dag is het vaak alweer vergeten.’
AiméeBruyninckx. 